Maria Stepanova - Voorbij het geheugen

Een familiegeschiedenis

Familiekroniek 

'Op de binnenplaats streek ik mijn handen een tijdlang over de klamme Saratovse baksteen.
Alles was zoals het moest, zelfs beter.
De nooit geziene, mij door niemand beschreven overgrootvaderlijke binnenplaats herkende ik onmiskenbaar als zo danig, het kon niet anders.
De binnenplaats sloot me in zijn armen, zeg maar.
Na er nog zo'n tien minuten te hebben rond gestapt, vertrok ik, na een gedegen poging de plek in me op te slaan.
Een weekje later werd ik gebeld door de kennis uit Saratov, die me gegeneerd vertelde dat hij zich in het adres had vergist.
De straat was goed, maar het huisnummer klopte niet.
"Sorry, Masja, ik schaam me dood."
Dat is ongeveer alles wat ik over het geheugen weet.' 

Wanneer Maria Stepanova op zoek gaat naar de geschiedenis van haar joods-Russische familie stuit ze op dokters, architecten, bibliothecarissen, accountants en ingenieurs die voorbestemd waren om slachtoffer te worden van vervolging en onderdrukking.
Gek genoeg overleefde iedereen de verschrikkingen van de twintigste eeuw. 

Stepanova's voorouders waren stuk voor stuk onopvallende figuren die in een roerige tijd probeerden een onspectaculair leven te leiden.

De zoektocht naar haar familiegeschiedenis zet Stepanova aan het denken.
Wie of wat getuigt van mensen en dingen die verdwijnen?
Zijn herinneringen aan het verleden eigenlijk wel te bewaren?
Hoe slaan de grote gebeurtenissen van de twintigste eeuw neer in het geheugen van mensen van nu?
Op welke manier moet Stepanova zichzelf verhouden tot de voorbije levens die ze bestudeert? 

• Met Voorbij het geheugen schreef dichteres Maria Stepanova een uniek boek dat doet denken aan het werk van uiteenlopende auteurs als Nabokov, Sebald en Sontag, maar dat vooral spreekt met een uitzonderlijke eigen stem.