Primo Levi - De verdronkenen en de geredden

Geschiedenis

Alle grote werken die de Italiaanse schrijver Primo Levi ons heeft nagelaten getuigen van de onbedwingbaarheid van de menselijke geest en van het vermogen van de mens om de dood te verslaan door de kunst, door zinvol werk en door ethisch leven. 

Maar tegen het eind van zijn leven moet Levi sceptischer zijn geworden.

"Dit boek,' schrijft hij in zijn voorwoord bij 'De verdronkenen en de geredden', 'wil ertoe bijdragen enkele nog duistere kanten van de Lager-realiteit te belichten.
Het stelt zich ook een ambitieuzer doel: het zou antwoord willen geven op de dringendste vraag, de vraag die allen die onze verhalen gelezen hebben beklemt: hoeveel van de concentratiekampwereld is dood en komt niet meer terug, net als de slavernij of het duel?
Hoeveel is al terug of komt weer terug?
Wat kan ieder van ons doen om in deze wereld vol dreiging althans die dreiging te verijdelen?"

'De verdronkenen en de geredden' (1986) is het laatste boek dat Levi heeft voltooid.
Volstrekt terughoudend en met de grootst mogelijke objectiviteit schrijft hij over de totale morele ineenstorting van zowel de onderdrukkers als de slachtoffers in de kampen. 

"Het spreekt vanzelf dat het meest indrukwekkende materiaal voor een reconstructie van de waarheid over de kampen gevormd wordt door de herinneringen van de overlevenden.
Meegevoel en verontwaardiging mogen echter niet beletten die met een kritisch oog te bezien."

Deze intentie heeft geleid tot, zoals Philip Roth het in 'The Ofeser' vernoemde:
"een van de overweldigendste werken van onze tijd".